O jego dzieciństwie nie wiemy praktycznie nic, prócz tego, że przyszedł na świat 3 lutego 1868 r. w Żelaznej (woj. opolskie). Zmarł 89 lat później (10 stycznia 1957 r.) w Pszowie jako duchowny odznaczony przez samego papieża. Ks. kanonik Nicolaus Knossalla (Mikołaj Knosała) przez kilkanaście lat był związany z naszą gminą, zapisując się na kartach lokalnej historii jako wielki budowniczy. To jemu zawdzięczamy m.in. obecny wygląd kościoła parafialnego w Tworogu. Rozbudowy budynku dokonano w latach 1905 – 1908. Na zdjęciu sprzed ponad stu lat (udostępnione z prywatnego zbioru Fryderyka Zgodzaja) widać Proboszcza na tle trwającej budowy (widok od strony probostwa).
Jest 1895 r. Parafianie z Tworoga witają nowego proboszcza. Jest nim młody, niespełna trzydziestoletni ks. Mikołaj Knosała. Z wielkimi nadziejami, energią i zapałem opuszcza parafię w Toszku i rozpoczyna pracę w Tworogu. Jego pierwszym dziełem, które po dziś dzień tworzy pejzaż miejscowości jest probostwo w sąsiedztwie kościoła. Budowę rozpoczyna w 1895 r., kończy trzy lata później.
Niespokojny duch nie pozwala jednak proboszczowi na lenistwo. Pod lupę bierze kościół parafialny i podejmuje decyzję o jego przebudowie. Wielkie dzieło rozpoczyna w 1905 r. – kończy w 1908 r. To wówczas budowla przybiera znany nam kształt. Kościół w Tworogu zostaje podwyższony o wieżę, powstaje prezbiterium z zakrystią oraz dwie nawy boczne. Równolegle, bo w latach 1907/1908 ks. Knosała prowadzi poważny remont kościoła pw. Apostołów Piotra i Pawła w Kotach.
Ostatnim w naszej gminie wielkim projektem ks. Mikołaja była budowa klasztoru Zgromadzenia Sióstr Służebniczek przy ul. Słowackiego w Tworogu, który zostaje oddany do użytku w 1910 r. Niespodziewanie, bo w 1911 r., proboszcz Knosała zostaje przeniesiony do Dobrzenia Wielkiego, a w 1922 r. do Pszowa, gdzie zmarł pozostawiając po sobie kolejne, wspaniałe świadectwa wiary.
W 1934 r. wybudował kościół pod wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa w Krzyżowicach, które wcześniej należały do parafii pszowskiej. Ks. Knosała poświęcił go 8 grudnia 1934 r. On również prowadził budowę kościoła w Zawadzie (Parafia Podwyższenia Krzyża Świętego). – Okoliczności, w jakich powstawał kościół w Zawadzie nie są pozbawione licznych trudności, z którymi jednak ksiądz kanonik Knosala, wówczas już sędziwy człowiek z niebywałą energią potrafił się uporać. Był głównym promotorem tego przedsięwzięcia. Znał potrzeby religijne swej parafii, znał ludzi. On też odgrywał decydującą rolę przy wyborze miejsca pod nowy kościół i opracowanie wyglądu nowej placówki duszpasterskiej – napisano na oficjalnej stronie parafii (www.krzyz-zawada.katowice.opoka.org.pl).
W samym Pszowie wielki budowniczy dokonał tego, co zostało przerwane przez I wojnę światową – dokończył budowę kalwarii. Poświęcenie 15 neobarokowych kapliczek miało miejsce dokładnie 10 lat przed wybuchem II wojny światowej. W ramach ciekawostki dodamy tylko, że w trakcie II wojny światowej ks. Mikołaj Knosała został tymczasowo usunięty z Pszowa. Ponieważ był stryjem innego księdza katolickiego – Karola Knosały – ukrył się u niego, w parafii św. Wawrzyńca w Dąbrowie Niemodlińskiej (Dambrau).
Krewniak miał w przyszłości udowodnić, że w jego żyłach płynie ta sama krew. Już w trakcie edukacji w opolskim gimnazjum wyróżniał się intelektem. Należał do tajnej grupy filaretów, był członkiem i pierwszym prezesem „Silesia Superior” – organizacji polskich studentów i absolwentów pochodzących z Górnego Śląska w niemieckim wówczas Wrocławiu. W 1946 roku został mianowany proboszczem prokatedry św. Krzyża w Opolu. Wraz z probostwem objął funkcję kuratora Fundacji Kościelnej św. Wojciecha. W 1951 r. otrzymał tytuł dziekana honorowego. Spoczywa na cmentarzu przy ul. Wrocławskiej w Opolu.
Stryj – ks. Mikołaj Knosała za swoje ogromne zasługi w postaci odrestaurowanych i wybudowanych kościołów oraz kaplic, został nagrodzony przez Stolicę Apostolską prestiżowym odznaczeniem „Pro ecclesia et pontifice”. Odznaczenie w kształcie krzyża jest przyznawane przez papieża w dowód uznania dla zaangażowania w pracę na rzecz Kościoła, na wniosek biskupa diecezjalnego. Krzyż, obok odznaczenia honorowego Benemerenti, jest szósty rangą co do starszeństwa odznaczeń watykańskich.
Źródła:
- www.cmentarzopole.pl
- www.krzyz-zawada.katowice.opoka.org.pl
- „Dwa rogi”, Fryderyk Zgodzaj
- „Parafia Świętych Apostołów Piotra i Pawła. Moje Koty”,
- ks. Marcin Kwoczała
Tekst ukazał się w wydaniu z 11.02.2019 r. (nr 124)