TWORÓG PAMIĘTA
Podczas obchodów III Dni Tworoga niezwykłym wydarzeniem było odsłonięcie pomnika poświęconego Pamięci Ślązaków ofiar wojen, internowań, wywózek i prześladowań. Uroczystość poprzedzono mszą świętą w tej samej intencji.
Radny Klaudiusz Wieder jesienią 2009 roku podczas sesji Rady Gminy przedstawił zebranym historię Ślązaków – mieszkańców Tworoga, którzy na przełomie stycznia i lutego 1945 roku zostali wywiezieni do ZSRR. Taką decyzję podjęły władze sowieckie i polskie, gdyż traktowały ludność śląską jako ludność proniemiecką, stanowiącą zagrożenie dla nowego systemu. Ślązaków wykorzystano jako siłę roboczą przy odbudowie zniszczonej wojną Rosji Sowieckiej. Klaudiusz Wieder zaapelował do radnych, by nie zostali obojętni wobec tej tragedii. Na odzew nie trzeba było długo czekać. Zarówno władze gminy jak i zainteresowane osoby przygotowały projekt napisu na pomniku oraz projekt pomnika, który następnie został zatwierdzony przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. W listopadzie zebrała się Komisja ds. Społecznych wraz z zaproszonymi gośćmi – Bertoldem Kubitza i Fryderykiem Zgodzajem – pomysłodawcami powstania pomnika w latach 90. oraz historykiem Józefem Ziają. Zadaniem Komisji było dopracowanie tekstu na pomniku w taki sposób, by uwzględniał wszystkie ofiary: I i II wojny światowej, a także represji związanych ze zmianami politycznymi. Ponadto pomnik miał łączyć, a nie dzielić społeczność gminy. Duże znaczenie miał fakt, iż po I wojnie światowej przed Urzędem Gminy stał pomnik Kriegerverein poświęcony ofiarom tej wojny.
Panowie Kubitza i Zgodzaj przekonywali, że należy zaakcentować historię starego pomnika poprzez dodatkową tablicę. Przypomnieli, że w latach 90-tych razem z panami Waldemarem Czierpka i Józefem Gawlikiem chcieli przywrócić pomnik, który obecnie znajduje się w Piekarach Śląskich, jednakże stary monument był w opłakanym stanie, chcieli więc postawić nowy pomnik przypominający historię pomnika wojennego, odsłoniętego w Tworogu w roku 1930. Ich starania nie spotkały się z akceptacją władz gminy, dlatego teraz cieszą się z możliwości upamiętnienia wydarzeń po pierwszej wojnie światowej na wmontowanej w nowy kamień tablicy. Kolejnym etapem przygotowań była debata publiczna, podczas której mieszkańcy mogli wypowiedzieć swoje zdanie na temat pomysłu upamiętnienia smutnych wydarzeń na naszej ziemi. Ostatecznie dnia 25 stycznia 2010 roku Rada Gminy podjęła uchwałę nr XLIX/528/2010 w sprawie wzniesienia w Tworogu pomnika upamiętniającego ofiary wojen, internowań, wywózek i prześladowań.
W sobotę 12 czerwca o godzinie 14:00 w Kościele św. Antoniego w Tworogu ks. biskup Gerard Kusz odprawił uroczystą mszę w intencji Ślązaków ofiar wojen, internowań, wywózek i prześladowań. – W rozmowie telefonicznej ks. biskup wyjawił mi, że wydarzenie odsłonięcia pomnika jest dla niego bardzo ważne, gdyż jego ojciec, podobnie jak ludzie z Tworoga i okolic, również został wywieziony zimą 1945 roku do prac przymusowych do sowieckich łagrów – poinformował Wójt Gminy. Po mszy goście oraz poczty sztandarowe przemaszerowały przed Urząd Gminy, gdzie nastąpiło odsłonięcie i poświęcenie pomnika. W uroczystości udział wzięli Ks. Biskup Gerard Kusz, księża parafii św. Antoniego w Tworogu, Poseł na Sejm RP, Tomasz Głogowski, Starosta Tarnogórski, Józef Korpak, Przewodniczący Ruchu Autonomii Śląska Jerzy Gorzelik, przedstawiciele Komitetu Obchodu Rocznicy Tragedii Górnoślązaków, delegacja z Niemiec z zaprzyjaźnionej gminy Kumhausen, a także świadek wydarzeń z lat 1945r, Ginter Lendel. Podczas przemówień padło wiele cennych słów. Wójt Gminy, Eugeniusz Gwóźdź powiedział, że punktem kulminacyjnym śląskiej tragedii są wydarzenia z lat 1945 – 1947. Wówczas wyrządzono Ślązakom największą krzywdę. Wójt zaznaczył, że mamy obowiązek nigdy o tym nie zapomnieć. Przewodniczący Ruchu Autonomii Śląska Jerzy Gorzelik zadał pytanie czym jest pamięć historyczna? Podkreślił, ze dobra pamięć rozbudza naszą wrażliwość, nie dzieli ofiar na lepsze i gorsze. Najbardziej wzruszającym był głos Gintera Lendla, mieszkańca Tworoga, świadka wydarzeń, któremu dzięki ucieczce udało się uniknąć wywiezienia. Podczas uroczystości wspomniał nazwiska wywiezionych: Stanisława Janoszkę, Henryka Szica, Alfreda Deja, Jerzego Gawlika, Rajmunda Grzesiek. To tylko kilka nazwisk spośród wielu. Pan Lendel zaznaczył, że nie ma żadnej dokumentacji dotyczącej wywiezionych, jednak to co on pamięta, to płacz żon i dzieci, którym nie było dane dowiedzieć się, czy ich najbliżsi żyją, a jeśli nie – to gdzie zostali pochowani. – Ten pomnik to wielkie dzieło, bo już dzisiaj mało kto pamięta – powiedział Pan Ginter. Pod pomnikiem złożono wieńce, po poświęceniu pomnika, ks. biskup w wymownym milczeniu stanął nad kamieniem, w ten sposób wszyscy uczcili ofiary śląskich nieszczęść. Z okazji odsłonięcia pomnika założono Księgę Pamiątkową, na stronach której można dokonać pamiątkowego wpisu. Księga nadal czeka w Urzędzie Gminy na osoby chcące własnymi słowami oddać pamięć zaginionym Ślązakom. Między innymi na kartach Księgi znajdują się złote myśli oraz podziękowania dla organizatorów uroczystości odsłonięcia pomnika ale także trzydniowej imprezy Dni Tworoga.
Tekst ukazał się w wydaniu z 12 lipca 2010 r. (nr 29)
