Wydawany w Gliwicach „Górnośląski Wędrowiec” ( „Oberschlesischer Wanderer”) ukazywał się przez prawie 130 lat! Pierwszy numer tego czasopisma datuje się na rok 1828, ostatni wydano w roku 1945, dwa dni po zajęciu Gliwic przez Rosjan. Gazeta określała się, jako „najstarsze, ponadpartyjne wydawnictwo regionu przemysłowego” ( fot. 1).
Czasopismo cieszyło się wielką popularnością w wielu górnośląskich domach. Koncepcja tematyczna była stosunkowo prosta: polityka zagraniczna, polityka lokalna , obszerny dział ciekawostek z regionu oraz oczywiście ogłoszenia. Od roku 1933 datuje się ciemną kartę w historii tej zasłużonej dla regionu gazety. Wydawnictwo związało się z NSDAP i stało się z czasem oficjalnym organem partyjnym.
Tworóg wraz z innymi miejscowościami naszej gminy często gościł na łamach „Oberschlesischer Wanderer”. Zazwyczaj były to krótkie notatki, związane z aktualnymi wydarzeniami, jak na przykład w marcu 1928 roku po powtórnym pożarze młyna w Tworogu (fot. 2 ). Oczywiście nie brakowało doniesień z życia mieszkańców gminy. Nierzadko pojawiały się one w dziale poświeconym aktualnym przewodom sądowym, czy też w dziale „Z kroniki policyjnej”. Jako że ochrona danych osobowych była wtedy pojęciem nieznanym, podawano pełne personalia delikwentów. Takie informacje to zatem nie lada gratka dla współczesnych genealogów! Podobnie zresztą, jak informacje o przeróżnych jubileuszach …(fot.3 ).
Od 1924 do 1936 roku wydawany był pod redakcją zabrzanina Alfonsa Hayduka cotygodniowy, bogato ilustrowany dodatek do „Oberschlesischer Wanderer” pod nazwą „Oberschlesien im Bild” („Górny Śląsk w fotografii”). Współczesnego czytelnika mogą zainteresować, wtedy aktualne a dziś już prawie stuletnie fotografie zabudowań w okolicznych wioskach, np. Połomi ( fot. 4 ) czy zabytkowych obiektów, jak kaplica w parku przy tworoskim pałacu ( fot. 5 ).
Szczególnie interesujące są dwa numery dodatku „ Oberschlesien im Bild”. Numer 12 z roku 1932 poświecono zamkowi hrabiego Henckel von Donnesmarck w Brynku (fot. 6 ). Dwa tygodnie później, a wiec 1 kwietnia 1932 roku, ukazało się wydanie w większości poświęcone Tworogowi (fot. 7 ). Znajdujemy w nim między innymi łam zatytułowany „Wędrujący święci z Tworoga” ( fot.8 ), w którym przeczytamy informacje o figurach trzech świętych sprzed naszego kościoła parafialnego. Dlaczego świętych pokreślono jako wędrujących? Jak się okazuje ich figury wcześniej znajdowały się naprzeciwko tworoskiego pałacu, przed samą gospodą! Ponieważ miejsce to nie bardzo licowało z godnością świętych, przeniesiono figury na aktualne miejsce.
Na tej samej stronie zaprezentowano zdjęcie Szkoły Ludowej w Tworogu, zatytułowane „ Jedna z najpiękniejszych górnośląskich szkół wiejskich”. Autor dołączonej informacji widzi w niej doskonały przykład nowoczesnej architektury (fot. 9).
Na ostatniej stronie opisywanej publikacji znalazła się sensacyjna informacja, całkowicie zmieniająca dotychczasowe przekazy na temat historii Tworoga. Możemy sobie wyobrazić zdumienie ówczesnych czytelników, kiedy dowiedzieli się, iż nazwa ich rodzinnej wsi pochodzi
z czasów angielskiego osadnictwa na Górnym Śląsku! „Two – rog” czyli „dwie skały”, na których angielscy przybysze wybudowali swą pierwsza chatę … (fot. 10). No cóż, może wyjaśnieniem będzie przypomnienie daty wydania tego numeru „Oberschlesien im Bild”, a mianowicie 1 kwietnia 1932…
Opisane wydanie czasopisma, jak i wiele innych można znaleźć na stronie Śląskiej Biblioteki Cyfrowej.
Bernard Piecuch
Tekst ukazał się również w papierowym wydaniu „TWG Kuriera” z 7 września 2020 r. (nr 141).